فیدل به خروشچف چه نوشت؟/ دو نامه‌ی تاریخی/ پرسه در تاریخ

روشنفکر/ بحران موشکی امریکا و کوبا در ۱۹۶۲ یکی از وقایع بسیار حساس در دوران جنگ سرد بود که اگر جلوی آن گرفته نمی‌شد، شاید جنگ جهانی سوم چندین دهه‌ قبل آغاز می‌گشت. دو نامه پیشرو مابین «ن.خروشچف» رهبر شوروی سابق و « فیدل کاسترو» رهبر کوبا رد و بدل شده که به بهانه‌ی درگذشت کاسترو منتشر می‌گردد.

موقعی که کاسترو نامه زیر را به خروشچف نوشت از مکاتبه محرمانه او با «جان. اف. کندی» رییس جمهور وقت امریکا بی اطلاع بود.

رفیق خروشچف عزیز

بر مبنای تحلیلی از اوضاع، و گزارشهایی که در دست داریم به این نتیجه رسیده‌ام که ظرف ۲ تا ۷۲ ساعت آینده امکان یک تهاجم نظامی به خاک ما وجود دارد. دو احتمال در بین هست. احتمال اول که از همه بیشتر است انجام یک حمله هوایی با هدف‌های معین و فقط به قصد انهدام است. احتمال دوم، که ضعیف تر ولی با وجود این ممکن الوقوع است مستلزم استفاده از نیروهای وسیع و قابل ملاحظه ای است و این شدیدترین شکل تجاوز خواهد بود. شما باید مطمئن باشید که به هر صورتی که حمله انجام شود ما قاطعانه و مصممانه در برابر آن خواهیم ایستاد. روحیهٔ خلق کوبا عالی است و آنها قهرمانانه با متجاوز روبرو خواهند شد. اگر احتمال دوم جامهٔ عمل بپوشد و امپریالیستها با هدف تسخیر کوبا به خاک ما حمله کنند خطر چنین سیاست تجاوز کارانه ای برای بشریت بسیار فاجعه‌آمیز خواهد بود و اتحاد شوروی هرگز نباید به ایجاد وضعی رضایت دهد که امپریالیستها با استفاده از آن بتوانند اولین ضربه را به شوروی وارد کنند. من از آن رو این حرف را می‌زنم که تجاوزطلبی امپریالیستها به آنها حالت خطرناکی بخشیده است و اگر آنها به اقدام غیرقانونی و وحشیانه ای مانند حمله به کوبا دست بزنند، وقت آن خواهد بود که چنین خطری یکسره ریشه‌کن شود. چنین اقدامی هر چند که راه حل خشن و وحشتناکی باشد یک عمل صرفاً تدافعی خواهد بود. من با ملاحظه شکلی که این سیاست تجاوز کارانه دارد به خود می گیرد، و با ملاحظه اینکه امپریالیستها علیرغم افکار عمومی جهان خود را مافوق اصول و قوانین قرار داده اند، با ملاحظه اینکه آنها حریم هوایی ما را نقض کرده و دریاها را محاصره کرده و آمادهٔ تجاوز به خاک میهن ما شده‌اند، و در همان حال با علم به وخامت اوضاع، امید به هر نوع مذاکره را از بین برده اند، به اعلام این نظر مبادرت می کنم. شما همیشه مدافع خستگی ناپذیر صلح بوده و خواهید بود. من نیک می دانم که در چنین شرایطی با توجه به اینکه نتایج کوششهای مافوق انسانی شما سخت در معرض تهدید قرار گرفته چه لحظات تلخی بر شما می‌گذرد. با این حال تا آخرین لحظه، ما امیدمان را به نجات صلح از دست نخواهیم داد و آماده‌ایم که با همه وسائلی که در دست داریم به تحقق این هدف یاری کنیم. ولی در همان حال، با خونسردی خود را آماده مقابله با وضعی می کنیم که آن را بسی واقعی و بس قریب الوقوع می‌بینیم…

با درودهای آتشین

فیدل کاسترو – هاوانا – ۲۹ اکتبر ۱۹۹۲

در نامه‌ای که در زیر خواهد آمد، خروشچف که قبلاً کاسترو را در اتخاذ تصمیم برای مصالحه با امریکا، مورد مشورت قرار نداده بود، می‌کوشد قضیه را برای او توجیه کند.

رفیق فیدل کاستروی عزیز

پیام مورخ ۲۷ اکتبر ما به پرزیدنت کندی به ما امکان داد که با حفظ کوبا از خطر تجاوز و حفظ صلح جهان از خطر بروز جنگ، قضیه را به سود خود حل کنیم. پاسخ کندی، که به نظر می‌رسد شما از آن آگاه هستید، دو ضمانت را ارائه می‌کند: نه تنها آمریکا با قوای خود به کوبا حمله نخواهد کرد بلکه به متحدان خود نیز اجازه چنین تجاوزی را نخواهد داد…

در شرایطی که امکان توافقی به وجود آمده است، پنتاگون در جستجوی دستاویزی برای خرابکاری در این توافق است. به همین دلیل است که آنها هواپیماهای خود را برای پروازهای تحریک آمیز گسیل داشته اند. دیروز شما یکی از آنها را سرنگون کرده‌اید و حال آنکه در گذشته وقتی آنها بر فراز سرزمین شما پرواز می کردند چنین نمی کردید. تجاوز کاران از این واقعه برای رسیدن به هدفهای خود استفاده خواهند کرد. به این دلیل است که ما مایلیم دوستانه به شما نصیحت کنیم: برد بار باشید (و در همان حال) قاطعیت نشان دهید و قاطع تر باشید – البته اگر تجاوزی صورت گیرد باید با استفاده از تمام امکانات دفع شود. ولی ما نباید اجازه دهیم که آلت دست قرار گیریم و برانگیخته شویم…

ن. خروشچف

۲۸ اکتبر ۱۹۶۲