حقوق بشر حلقه مفقوده ارتباط اروپا با ایران/ ‌نگاه

روشنفکر/ درهفته پیش‌رو شاهد آن خواهیم بود که «زیگمار گابریل» وزیر اقتصاد آلمان برای انجام مذاکرات اقتصادی به تهران سفر خواهد کرد. وی اعلام داشته که طی دیدار با مقامات ایرانی،به موضوع نقض حقوق بشر هم  اشاره خواهد کرد.

نکته قابل توجه: در‌طول این سالها به‌کرات شنیده‌ایم که مقامات اروپایی، عنوان کرده‌اند که از مسئله نقض حقوق بشر در ایران، به سادگی نخواهیم گذشت اما آنچه مسلم است از خروجی مذاکرات با مقامات ایرانی تا کنون  چیزی به نفع  مردم ایران حاصل نشده است. و آنچه که برای تک تک این کشورها مهم بوده، عقد قرارداد‌های اقتصادی است که به نوعی به تداوم و استمرار شرایطِ داخلی ایران کمک می‌کند. بگذریم که برخی از شرکت‌های اروپایی در فروش تجهیزات شنود و ردیابی مکالمات تلفنی به جمهوری اسلامی، همواره پیشقدم بوده‌اند. ناگفته نماند که بسیاری از فعالان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی به واسطه این امکانات، توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی دستگیر شده‌اند.

و اما یک سوال اساسی: در طول چند سال اخیر مگر چه اتفاق شگرفی به نفع مردم ایران رخ داده که اینچنین دولت‌های اروپایی با بستن قراردادهای اقتصادی آبدار، نظام مستقر در ایران را مشمول پاداش‌های اقتصادی می‌کنند!

این درحالی است که در همین چند روز اخیر، فعالان برجسته‌ی حقوق بشر چون نرگس محمدی و روزنامه نگارانی چون عیسی سحرخیز بار دیگر زیر تیغ انتقام مسئولان قضایی قرار گرفته اند.

سالها پیش از یک اقتصاددان بزرگ و مطرح سوالی کردم درباره «گردش آزاد سرمایه» و ماهیت آن، او در جواب گفت: اخلاق دقیقا دربستر گردش آزاد سرمایه و تجارت، تبلور و معنا پیدا می‌کند!

بعد از‌سالها و نظاره‌ی روابط اقتصادی بین دموکراسی‌های توسعه‌یافته، مبتنی بر بازار با دیکتاتوری‌های مذهبی، چون جمهوری اسلامی و بسیاری از کشورهای خلیج فارس، به یقین رسیدم که باید فلاسفه‌ی اخلاق در تعریف خود از این مولفه، تجدید نظر کنند!

اگرچه دامنه این رویکرد تنها مختص دموکراسی‌های لیبرال نیست. دولت‌های چپ‌گرای ونزوئلا، چین و…و برزیل نیز ید طولایی دراین باب دارند که باید بیش از پیش در باز تعریف اخلاق از آن بهره برد!

بی‌خود نیست که «یورگن هابرماس» اندیشمند آلمانی می‌گوید: گویا انقلابی‌ها جای خود را با محافظه‌کاران عوض کرده‌اند!.