ویرانی گام به گام مجموعه‌ی تاریخی نیاوران

روشنفکر/ مطلب‌ارسالی/ بنیاد میراث پاسارگارد/ پس از سال ها پنهان کاری مقامات دولتی، اکنون به طور تلویحی اعلام شد که ساخت یک بنای تجاری عظیم در عرصه مجموعه ی تاریخی نیاوران سبب ویرانی بخشی از این مجموعه ی تاریخی و کاخ-موزه ی صاحبقرانیه شده است. بنا بر گزارش خبرگزاری ایسنا:«در حال حاضر بخش هایی از این مجموعه نشست کرده و دیوارها شکاف برداشته اند». در این گزارش همچنین آمده که : «این اتفاقات از هشت سال پیش شروع شده ولی خبرهای مربوط به آن بیشتر در گوشی بوده است». (1)

حتی سه سال پیش وقتی خبر فرو افتادن چلچراغ 150 ساله ی کاخ صاحبقرانیه به بیرون درز پیدا کرد مدیر مجموعه ی نیاوران به خبرنگاران گفت که: «کهنگی و عدم استقامت سقف و ریخته شدن بخشی از آن باعث شد تا چلچراغ از محل خود کنده شود» و قول مرمت فوری داد. اکنون احتمال زیادی دارد که «عدم استقامت سقف» نیز به دلیل همین ساخت و سازها بوده است.(2)

این مجموعه از مدت ها قبل به بهانه مرمت و « مطالعات مقاوم سازی»(3) تعطیل شد، و تازه اکنون پس از چند سال روشن می شود که نه تنها مرمتی در کار نبوده بلکه با نشست زمین، از ترس با خبر شدن دیگران، درها را به روی مردمان و خبرنگاران بستند تا قصد اصلی شان که تمام شدن ساختمان های تجاری «خودی ها» بود انجام شود؛ آن هم با آگاهی به ویرانی یک مجموعه ی تاریخی.

 ——–

محوطه ی نیاوران در دوره قاجاریه به عنوان «نی آوران» محلی ییلاقی شناخته می شد. فتحعلی شاه قاجار، محمد شاه، ناصرالدین شاه  و احمد شاه در گوشه و کنارش کاخ هایی برای خود ساخته بودند که مشهورترین آن کاخ صاحبقرانیه ناصرالدینشاه و کوشک احمد شاهی بود. در دوران محمد رضاشاه کاخ دیگری به نام کاخ نیاوران در این مجموعه ساخته شد که از سال 1346 تا زمان انقلاب محل سکونت خانواده پهلوی بود.

پس از انقلاب این مجموعه مصادره شد، و چند سال بعد به عنوان موزه گشایش یافت اما از سال 68 ظاهرا در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفت. در آن مدرسه ای با نام «مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی» ساختند و بخش هایی از آن به عنوان «خوابگاه پسران» مورد استفاده ی «دانشجویان» و «انقلابیون» بود. در کنار این تغییر و تحولات و سرقت هایی که سر و صدایش به زودی ساکت شد، دعواهای زیادی بر سر مالکیت آن بین بنیاد مستضعفان، کمیته های مختلف انقلابی و دولت در گرفت که تا همین چند سال پیش هم ادامه داشته است(3)

1- نشست زمین و شکاف دیوارها

2- فروریختن چلچراغ کاخ صاحبقرانیه

3- مرمت و مقاوم سازی

4- دعوای دولت و سازمان مستضعفان

این نمایش پرده‌ای نیاز به جاوااسکریپت دارد.