از«روشنفکر کشی» تا «روشنفکرستیزی»/ نگاه/ روشنفکر

روشنفکر/ این روزها وقتی به فضای رسانه ای، چه در داخل و چه در خارج می نگری، متوجه نکته ای می گردی که آدمی را بیش بیش آزار می دهد.گویا روشنفکرستیزی به یک مد و سوژه روزانه، تبدیل شده،که چه از جانبِ بدخواهانِ حکومتی و چه از سوی خردستیزان ناآگاه،به کرات بر دامنه آن افزوده می شود.

این در حالی است که در تمام دنیا، توده مردم، نهادهای فرهنگی، سیاستمداران و…و رسانه های ارتباط جمعی ،به رغم انتقادهای مسئولانه به روشنفکر و جریان روشنفکری، همواره قدردان و سپاسگذار این قشر از جامعه اند.

اگرچه با توسل به دانش «جامعه شناسی ادبیات» وبا نگاه به آثار برجای مانده در گستره ادب پارسی، به خوبی متوجه این نکته ظریف می گردیم که حرمت اهل قلم و اندیشه، عنصر تفکیک ناپذیر فرهنگ این نقطه از عالم،در طول تاریخ بوده است.

شوربختانه « روشنفکر ستیزی» و « روشنفکر کشی» با روی کار آمدن حکومت اسلامی جنبه سیستماتیک به خود گرفته و ما شاهد آنیم که برخی «روزی نامه نویس» درداخل کشور با بهره بردن از سفره چرکینِ حاکمانِ دنیا ستیز، بدون هیچ پروایی، نوک پیکانِ قلم های آلوده خویش را برقلب صفحه روشنفکران و روشنفکری می خراشند.

تاسف بارتر این که، این فرایند خرد ستیزانه،به طرز عجیبی به خارج از کشور نیز تسری یافته و برخی ناآگاه، تمام مشکلات کنونی ایران را ناشی از اشتباهات جریان روشنفکری می دانند.

دراین که روشنفکران چه در ایران و چه در گوشه گوشه دنیا، بعضاً دچار خطا در محاسبه و تحلیل شرایط شده و می شوند، شکی نیست. روشنفکر نه موجودی است فرازمینی، و نه عاری از خطا. او نیز مانند دیگر اقشار جامعه، ممکن است در شناخت و تبیین  پدیده ها دچار خطا گردد.

برای مثال « میشل فوکو»  یکی از بزرگترین روشنفکران دوران معاصر  بعضاً دچار اشتباهات فاحشی در شناخت پدیده های سیاسی و اجتماعی از جمله انقلاب ایران گشته است، ولی هیچگاه این گونه که در فضای رسانه ای ما در جریان است، مورد هتک حرمت قرار نگرفت.

یا« فرانسیس فوکویاما» که با نظریه جنجالی «پایان تاریخ» به اوج شهرت رسید، با نقض  نظریه اش بعد از دو دهه، همچنان دارای ارج و منزلت در عرصه همگانی و رسانه ای است. آیا آنچنان با او برخورد گشت که با روشنفکران ما می کنند؟

باری این نوشتار کوتاه از این جهت به رشته تحریر درآمد که بگوید، فرایند روشنفکر کشی و روشنفکر ستیزی، یک رویکرد منسجم و از قبل طراحی شده است تا مغز پویا و قوه محرک جامعه ایرانیِ در حال گذار از استبداد مذهبی به جامعه ای سکولار و گیتیانه را، نشانه رود.

از اینرو دوستان باید هوشیار باشند تا دردام این برنامه، پای نگذارند و کمتر به آن در فضای رسانه ای دامن بزنند. اگرچه باید درهای نقد به روشنفکر و روشنفکری همواره باز باشد اما رعایت انصاف چیزی است که هرگز نباید در بیان و تفسیر مولفه های مورد نقد، فراموش کرد.

ناگفته نماند،ستیز با روشنفکری یعنی جدال با اندیشیدن، خردورزی و پویایی و روزی که هیچ روشنفکری نباشد، جامعه به مردابی تبدیل خواهد شد که بوی گندش دنیا را خواهد گرفت.

تهیه شده در گروه« نگاه» روشنفکر